Özbəkistanda elektrik və hibrid avtomobillərin idxalı ilk dəfə daxili yanma mühərriki ilə işləyən avtomobilləri üstələyib
2024-cü ildə Özbəkistanda elektrik və hibrid avtomobillərin idxalı ilk dəfə olaraq benzinlə işləyən avtomobilləri üstələyib. İdxal edilən elektrik avtomobillərinin orta qiyməti isə təxminən üç dəfə azalıb.
Özbəkistanın Gömrük Komitəsi tərəfindən təqdim olunan məlumatlara görə, ötən il ölkəyə ümumilikdə 80,235 sərnişin avtomobili idxal edilib. Bu avtomobillərin ümumi dəyəri 1,9 milyard dollar təşkil edib. 2023-cü illə müqayisədə idxal həcmi 7% (5,710 ədəd), dəyəri isə 33.1% (632,6 milyon dollar) azalıb.
Bu avtomobillərin 32,928-i benzinlə işləyən avtomobillər olub. Benzin avtomobillərinin idxalı 36.3% azalaraq 51,699 ədəddən 32,928-ə enib, dəyəri isə 40% azalaraq 1,18 milyard dollardan 707,2 milyon dollara düşüb. Benzin avtomobillərinin ümumi idxaldakı payı 64.4%-dən 44.2%-ə qədər azalıb.
Eyni zamanda, ekoloji təmiz avtomobillərin idxalı artıb. Xüsusilə, benzin və elektrik mühərrikli hibrid avtomobillərin idxalı 42% artaraq 12,300 ədəddən 17,480-ə çatıb. Bu, 17% artımla 339,3 milyon dollar dəyərində olmuşdur. Hibrid avtomobillərin ümumi idxalda payı 15.3%-dən 23.4%-ə qədər yüksəlib.
Elektrik avtomobillərinin idxalı isə 1.5 dəfə artaraq 16,084-dən 24,095 ədədə çatıb. Lakin ümumi dəyəri 48.2% azalaraq 224,8 milyon dollar olub. Elektrik avtomobillərinin idxaldakı payı isə 20%-dən 32.3%-ə yüksəlib.
Elektrik avtomobillərinin orta idxal qiyməti təxminən üç dəfə azalaraq 26,972 dollardan 9,330 dollara düşüb (ƏDV və gömrük rüsumları öncəsi). Hibrid avtomobillərin qiyməti isə 23,570 dollardan 19,410 dollara (-17.6%), benzin avtomobillərinin qiyməti isə 22,858 dollardan 21,476 dollara (-6%) azalıb.
Nəticədə, hibrid və elektrik avtomobillərinin ümumi idxaldakı payı 55.8%-ə çataraq benzin avtomobillərini (44.2%) üstələyib. Ümumi olaraq, hibrid və elektrik avtomobillərinin sayı 33,564, benzinlə işləyən avtomobillərin sayı isə 32,928 olub.
Özbəkistanda elektrik avtomobillərinin idxalı aksiz vergilərindən, gömrük rüsumlarından və nəqliyyat vasitələri üzrə vergilərdən azaddır. Bundan əlavə, elektrik və ya hibrid avtomobillərlə fəaliyyət göstərən taksi sürücüləri 2030-cu ilə qədər lisenziya haqqından azad ediliblər. 2023-cü ilin əvvəlindən etibarən sahibkarlar üçün elektrik avtomobilləri üçün doldurma stansiyaları quraşdırmaqla bağlı güzəştlər də tətbiq edilir.
Bununla yanaşı, elektrik və hibrid avtomobillərin qeydiyyat haqqı 1,5 baza hesab vahidi (təxminən 43 dollar) olduğu halda, benzin avtomobilləri üçün bu məbləğ 6,84 baza hesab vahidi (təxminən 198 dollar) təşkil edir ki, bu da elektrik avtomobillərinin qeydiyyatını daha ucuz edir.
Yanacaqdoldurma məntəqələrində yaranan çətinliklər və bahalı yanacaq da sürücüləri elektrik avtomobillərinə keçməyə təşviq edib.
