Özbəkistanda milyonlarla müştəriyə onlayn alış-veriş, fintek həlləri və ərzaq tədarükü təqdim edən e-ticarət startapı Uzum 114 milyon dollar investisiya və 1,16 milyard dollar dəyərləndirmə ilə ölkənin ilk unikornu oldu.
Özbəkistanın 35 milyondan çox əhalisinin təxminən 60%-ni 30 yaşdan aşağı insanların təşkil etdiyini nəzərə alsaq, startaplar üçün münbit zəmindir. Ölkə həmçinin 100%-ə yaxın savadlılıq dərəcəsinə (hökumətin görə), 76%-dən çox internetə və 75%-dən çox smartfona əlçatanlılığa malikdir. 2020-ci ildə Mərkəzi Asiya ölkəsində 1200-ə yaxın startap olub ki, onların da 85%-i ilkin mərhələdədir. Asiya İnkişaf Bankının hesablamalarına görə 30% payla bazarda fintek startapları üstünlük təşkil edir, ikinci yerdə isə 27% ilə e-ticarət startapları gəlir.
Bununla belə, ölkədə e-ticarət xidmətlərinin şok edici çatışmazlığı var ki, bu da sektorun Özbəkistanın 2022-ci ilin dekabrına olan ümumi pərakəndə bazarının yalnız 2,2%-ni təşkil etməsinin səbəblərindən biri ola bilər. Uzumun həmtəsisçisi və baş direktoru Cəsur Cumayevin sözlərinə görə, özbəklər əvvəllər Instagram, TikTok və Telegram kimi sosial media proqramları vasitəsilə onlayn alış-veriş edirdilər. Müştərilər sosial platformalarda qruplar halında satıcılarla əlaqə saxlayır, məhdud anbar saxlama vahidləri (SKU) və danışmağa heç bir maddi-texniki bazası yox idi.
"Smartfonların nüfuzunun yüksək olduğunu və telekommunikasiya infrastrukturunun mövcud olduğunu, lakin nə elektron ticarətin, nə də lazımi fintekin olmadığını görmək bizim üçün sürpriz olmuşdu" C.Cumayev mediaya açıqlamasında deyib.
Cumayev Amazon-un bir çox başqa ölkələrdə etdiklərini bir şirkətin Özbəkistanda edə biləcəyi potensialını açıq şəkildə həyata keçirib. Uzum öz logistikasını, heyətini və növbəti gün çatdırılmalarını təklif etmək üçün qəbul məntəqələrini quraraq başlayıb.
Bu ilin sonuna qədər Uzum bütün bizneslərini iki super proqramda birləşdirməyi planlaşdırır: biri istehlakçıya yönəlmiş təkliflər üçün, digəri isə biznes yönümlü məhsullar üçün. O, həmçinin iyun ayında ölkənin e-ticarət üçün “ən böyük” logistika kompleksini işə salmağı hədəfləyir, ilkin olaraq 112.000 kvadratmetr ərazini əhatə etməsi planlaşdırılan və növbəti bir neçə ildə 500.000 kvadratmetrdən çox genişləndirilməsi planlaşdırılır.
