ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsini azaltmaq üçün atılan mühüm addımlardan yalnız bir neçə həftə sonra iki ölkə arasında yeni gərginlik yaranıb — bu dəfə mübahisənin mərkəzində süni intellekt çipləri və yarımkeçiricilər dayanır.
Çinin Ticarət Nazirliyi çərşənbə günü verdiyi açıqlamada, Huawei-nin AI (süni intellekt) çiplərinə tətbiq edilən ABŞ ixrac məhdudiyyətlərinə əməl edən hər kəsə qarşı hüquqi tədbirlər görülə biləcəyini bildirib.
Bu açıqlama, Tramp administrasiyası tərəfindən 13 may tarixində təqdim edilmiş yeni “təlimatlara” cavab olaraq verilib. Sözügedən təlimatlar Biden administrasiyasının "AI Diffusion" qaydasının ləğvindən sonra dərc olunub və orada Huawei-nin Ascend süni intellekt çiplərindən “dünyanın istənilən yerində” istifadə edilməsinin ABŞ-nin ixrac qanunvericiliyini pozduğu vurğulanıb.
Çin hökuməti bu təlimatları, ABŞ-Çin arasında son ticarət danışıqlarını sabotaj edən bir addım kimi qiymətləndirib və bu gedişin iki ölkə arasında artmaqda olan diplomatik gərginliyi daha da dərinləşdirdiyini bildirib.
Bloomberg-in verdiyi məlumata görə, yaranan reaksiya nəticəsində ABŞ Ticarət Nazirliyi 13 may tarixli təlimatda yer alan “dünyanın istənilən yerində” ifadəsini sənəddən çıxarıb.
Bu hadisə, ABŞ-Çin texnologiya rəqabətinin — xüsusilə yarımkeçirici sənayesi və AI texnologiyaları sahəsində — nə qədər həssas və geosiyasi baxımdan önəmli olduğunu bir daha göstərir. Huawei, Çinin qabaqcıl texnologiya şirkətlərindən biri olaraq, ABŞ-nin milli təhlükəsizlik narahatlıqlarının mərkəzində qalmaqda davam edir. ABŞ bu şirkəti sanksiyalar siyahısına salmaqla onu qlobal texnoloji bazarda təcrid etməyə çalışır. Çin isə bu cəhdlərə qarşı sərt cavab verəcəyini açıq şəkildə bəyan edir.
Beləliklə, bu gərginlik iki ölkə arasında həm texnoloji, həm də hüquqi müstəvidə qarşıdurmanın dərinləşdiyini göstərir və beynəlxalq texnologiya şirkətləri üçün də hüquqi və kommersiya risklərini artırır.
