ABŞ və Ukrayna Müdafiə Startapları Birgə PUA İstehsalına Başlayır
ABŞ-ın döyüş meydanında gözləntiləri doğrultmayan dron texnologiyasına alternativ olaraq, müdafiə startapları Ukraynanın PUA istehsalçıları ilə əməkdaşlığa başlayıb. Məqsəd ABŞ ordusu üçün daha effektiv və döyüşdə sınaqdan keçmiş pilotsuz uçuş aparatları (PUA) hazırlamaqdır.
ABŞ startaplara Pentaqonun gələcək münaqişələr üçün lazım bildiyi kiçik dronları inkişaf etdirmək üçün milyardlarla dollar sərmayə qoyub. Lakin bir çox şirkətlər bahalı, lakin effektiv uçmayan dronlar istehsal edib. Digər tərəfdən, Ukrayna istehsalçıları məhdud resurslara baxmayaraq, PUA istehsalını kütləvi şəkildə mənimsəyib və yeni müştərilər və sərmayədarlar axtarır.
İndi isə bu iki tərəf əməkdaşlıq etməyə başlayıb və bu qeyri-adi tərəfdaşlıq ABŞ Müdafiə Nazirliyinin də diqqətini cəlb edib.
Cənubi Kaliforniya startapı CX2, keçən il öz proqram təminatı və sensorlarını Ukrayna dronlarına inteqrasiya etmək üçün müqavilə bağlayıb. Bu əməkdaşlıq ABŞ ordusunun bir qolunun təsdiqini alıb və yaxın zamanda ABŞ qüvvələrini silahlandırmaq üçün istifadə oluna bilər.
"Heç bir ABŞ şirkəti Ukraynaya çata bilmir", – deyə CX2-nin həmtəsisçisi Neitan Mintz bildirib. "Onların texnologiyasının işlədiyinə əmin ola bilərsiniz. Onlar bütün bu sistemləri döyüş şəraitində sınaqdan keçirmək üçün ideal bir mühit yaradıblar."
Pentaqonun Ukrayna Dronlarına Artan Marağı
ABŞ Müdafiə Nazirliyinin Ukrayna dronlarına marağı, Amerikanın PUA sənayesindəki çətinlikləri və Ukraynanın Rusiya işğalından sonra əldə etdiyi uğurları vurğulayır.
Pentaqon kiçik və avtonom dronların gələcək hərbi əməliyyatlar üçün vacib olduğunu düşünsə də, bu, ABŞ-da PUA sənayesinin inkişafına ciddi təkan verməyib. ABŞ-ın ildə 100,000 dron istehsal etmək potensialı olsa da, Ukrayna təkcə ötən il 2 milyondan çox dron istehsal edib.
Müdafiə Nazirliyinin maraqlandığı bəzi Ukrayna dronları partlayıcılarla yüzlərlə mil məsafəni qət edə bilir və artıq Rusiyada hədəflərə zərbələr endirmək üçün istifadə olunub.
Ukrayna dron istehsalçıları müharibədən sonrakı dövrü nəzərə alaraq, ABŞ və Ukrayna arasında mümkün sülh prosesləri ilə bağlı müzakirələr fonunda gələcək biznes imkanlarını dəyərləndirirlər. Müdafiə ekspertləri bildirirlər ki, istənilən diplomatik dəyişikliklər ABŞ və Ukrayna startapları arasındakı əməkdaşlığı dayandırmayacaq və Pentaqonun Ukraynanın qabaqcıl texnologiyalarını mənimsəmək səylərini ləngitməyəcək.
"Dünyanın Dron Paytaxtı" Olmağa Doğru
Ukrayna startapları inkişaf etmək üçün xarici bazarlara açılmağa məcburdur. Çünki ölkədə satışlardan əldə edə biləcəkləri mənfəət məhdudlaşdırılıb və hökumət istehsal olunan bütün dronları almağa imkan tapmır.
"Ukrayna bu müharibədən sonra dünyanın dron paytaxtı olmağı hədəflədiyini açıq şəkildə bəyan edib", – deyə Vivum startapının həmtəsisçisi Derek Uitli bildirib.
Ukrayna dronları çox vaxt ABŞ dronlarının qiymətinin onda birinə satılır və döyüş meydanında sübut ediblər ki, elektron maneələrlə radio və peyk rabitəsi kəsildiyi halda da işləyə bilirlər.
ABŞ startapları isə dronları daha gec istehsal və çatdırır, yeniləmələri ləng yerinə yetirir və onların cihazları güclü elektron müharibə şəraitində uğursuzluğa düçar olur. Ukraynada sınaqdan keçirilən bir çox ABŞ dronları ya yerə düşüb, ya da missiyalarını tamamlamayıb.
ABŞ Müdafiə Nazirliyi Ukrayna ilə Əməkdaşlığa Başlayır
ABŞ Müdafiə Nazirliyinin innovasiya bölməsi olan Defense Innovation Unit (DIU) bu yaxınlarda ilk dəfə olaraq iki Ukrayna-Amerika əməkdaşlığına kontrakt verib.
Bu şirkətlər bu yaz Ukraynada istehsal olunan uzaqmənzilli hücum dronlarını sınaqdan keçirəcək və uğurlu olduqları halda Pentaqonla istehsal müqavilələri üçün yarışacaqlar.
"Biz ən yaxşı texnologiyanı istəyirik və ehtiyac duyduğumuz imkanları Ukraynada görürük", – deyə DIU-nun avtonom sistemlər üzrə portfelini idarə edən müqavilə meneceri Trent Emeneker bildirib.
Bundan əlavə, DIU ilk dəfə olaraq bir Ukrayna dron istehsalçısını ABŞ ordusu üçün potensial təchizatçılar siyahısına əlavə edib. Skyfall adlı bu şirkət Ukrayna üçün 1.5 milyondan çox missiya həyata keçirib və hər gün minlərlə dron istehsal edir. Skyfall-ın bombalayıcı dronları, CX2-nin proqram təminatı və sensorları ilə təchiz edilərək ABŞ ordusuna təqdim edilə bilər.
CX2 startapı Mintz və keçmiş Andreessen Horowitz investorlarından biri olan Porter Smit də daxil olmaqla, dörd həmtəsisçi tərəfindən yaradılıb. Şirkət, digər PUA istehsalçılarının qarşısını ala bilmədiyi elektron müharibə problemlərini həll etmək üçün proqram və sensor texnologiyasını inkişaf etdirib.
Pittsbürqdə yerləşən Swan startapı Ukrayna PUA-ları üçün avtonom idarəetmə proqramı hazırlayır. Digər bir Pittsbürq şirkəti olan KEF Robotics, Ukraynanın Sensorama Lab şirkəti ilə birlikdə Blue Arrow adlı birgə müəssisə yaradıb. Bu müəssisə dronların elektron maneələr olan hava məkanında naviqasiya etməsinə və hədəfləri aşkar edərək gizli qalmasına imkan verən proqram təminatı və sensor sistemləri inkişaf etdirir.
İxrac Məhdudiyyətləri və Digər Maneələr
Ukrayna dronlarının dünya bazarına çıxarılması qarşısında bir sıra çətinliklər mövcuddur. Bunlardan biri Ukrayna hökumətinin dron ixracına qoyduğu qadağadır. İstehsalçılar bu qadağanın ləğvi üçün Kiyevə təzyiq göstərməyə və ABŞ-dakı tərəfdaşları ilə birlikdə alternativ həll yolları axtarmağa çalışırlar.
Skyfall şirkəti ABŞ-a bombalayıcı dronlarını satmaq üçün Ukrayna hökumətindən xüsusi icazə almağa çalışır.
"Biz Ukraynaya sata bilmədiyimiz hissələri Amerika, Avropa və ya Baltikyanı ölkələrə sata bilərik", – deyə Skyfall-ın inkişaf rəhbəri Yelena Duşenok bildirib.
Bundan əlavə, Ukrayna dronlarının bir çox komponentləri Çindən gətirildiyi üçün, ABŞ Müdafiə Nazirliyi üçün satılmadan əvvəl alternativ təchizatçılar tapılmalıdır.
Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, Ukrayna istehsalçıları dron bazarında qlobal liderliyə yüksəlmək niyyətindədir. Sine.Engineering şirkəti artıq Avropada yeni bir bölmə açaraq ABŞ-da Pentaqon üçün dron texnologiyaları tədarük edən müdafiə istehsalçıları ilə əməkdaşlıq etməyi planlaşdırır.
"Bu il bizim əsas prioritetimiz Ukraynadan kənara genişlənməkdir", – deyə şirkətin icraçı direktoru Andrey Çulik bildirib. "Biz burada çox böyük bir müharibə aparırıq və daha güclü texnologiyalara ehtiyacımız var.
