OpenAI iki yeni süni intellekt modelini ictimaiyyətə təqdim etdiyini elan etdi. Bu modellərin əsas özəlliyi odur ki, açıqdır və tamamilə pulsuz istifadə edilə bilər. İstifadəçilər bu modelləri Hugging Face platformasından yükləyə bilərlər.
Bu addım OpenAI-nin son illərdə izlədiyi qapalı və kommersiya yönümlü strategiyadan fərqlənir. Şirkət uzun müddətdir modellərini yalnız API vasitəsilə satırdı və bundan gəlir əldə edirdi. Yeni açıq modellərlə OpenAI həm inkişaf etdiricilərə dəstək verir, həm də süni intellekt texnologiyasını daha geniş kütləyə çatdırır.
İki model təqdim olunub:
gpt-oss-120b – bu daha böyük və güclü modeldir. İstifadə etmək üçün bir ədəd NVIDIA GPU kifayətdir.
gpt-oss-20b – bu isə daha yüngül versiyadır. 16 GB RAM-ə malik adi bir noutbukda belə işləyə bilir.
Bu modellər GPT-2-dən sonra təqdim olunan ilk açıq modellərdir.
Performans göstəriciləri
Bu modellər texniki baxımdan da güclüdür və bir sıra testlərdə özlərini sübut ediblər:
Codeforces (proqramlaşdırma testi):
gpt-oss-120b: 2622 bal
gpt-oss-20b: 2516 bal
Bu nəticələr DeepSeek-in R1 modelindən yaxşıdır, amma OpenAI-nin qapalı modelləri olan o3 və o4-mini-dən zəifdir.
Humanity’s Last Exam (bilik testi):
gpt-oss-120b: 19%
gpt-oss-20b: 17.3%
Bu göstəricilər də digər açıq modellərlə müqayisədə yaxşıdır, amma OpenAI-nin o3 modeli ilə müqayisədə aşağıdır.
gpt-oss-120b: 49%
gpt-oss-20b: 53%
Müqayisə üçün, OpenAI-nin o1 modeli bu göstəricidə cəmi 16% nəticə göstərmişdi. Yəni yeni açıq modellər daha çox hallarda səhv məlumat verə bilər.
Texnologiya və öyrənmə prosesi
Bu modellər MoE (Mixture-of-Experts) texnologiyası ilə hazırlanıb. Bu o deməkdir ki, model hər suala cavab verərkən yalnız lazım olan hissələrini işə salır. Beləliklə, həm daha səmərəli işləyir, həm də performansı artırır.
Həmçinin, modellər təkmilləşdirilmiş Reinforcement Learning (möhkəmləndirici öyrənmə) metodu ilə öyrədilib. Bu metod süni intellektin səhvlərdən və düzgün cavablardan öyrənməsini təmin edir.
Bu modellər mətn əsaslıdır. Yəni şəkil və ya səs tanıya bilmirlər. Amma web axtarışı, Python kod icrası kimi funksiyaları yerinə yetirə bilirlər.
Lisenziya və məhdudiyyətlər
Modellər Apache 2.0 lisenziyası ilə təqdim olunub. Bu, həm fərdi, həm də kommersiya məqsədli istifadəyə icazə verir. Lakin OpenAI bu modellərin hansı məlumatlar əsasında öyrədildiyini açıqlamır. Səbəb isə müəllif hüquqları ilə bağlı davam edən məhkəmə prosesləridir.
Təhlükəsizlik məsələlərinə də diqqət yetirilib. Araşdırmalara görə, bu modellər müəyyən risklər yarada bilər, amma böyük təhlükə yaratmır.
Niyə bu addım əhəmiyyətlidir?
Bu addım OpenAI-nin həm texnologiya sahəsində, həm də siyasət səviyyəsində mövqeyini gücləndirə bilər. Çin şirkətləri (məsələn, DeepSeek, Qwen, Moonshot AI) açıq modellər sahəsində sürətlə irəliləyir. Meta-nın Llama modelləri əvvəlcə irəlidə olsa da, indi geri qalır.
ABŞ hökuməti isə artıq süni intellektin öz dəyərlərinə uyğun yayılmasını dəstəkləyir.
OpenAI rəhbəri Sem Altman bu barədə belə deyib:
“Biz 2015-ci ildə başladığımız missiyamıza – insanlığa faydalı süni intellekt yaratmaq – sadiqik. Yeni açıq modellərlə dünya, ABŞ-da yaradılmış demokratik dəyərlərə əsaslanan açıq AI sistemlərindən faydalana biləcək.”
OpenAI-nin gpt-oss-120b və gpt-oss-20b modelləri süni intellekti daha əlçatan və demokratik hala gətirmək üçün atılmış mühüm bir addımdır. Texniki baxımdan bəzi məhdudiyyətlər olsa da, bu addım gələcəkdə süni intellekt texnologiyasının daha geniş yayılmasına və daha çox insanın bu sahəyə qoşulmasına imkan yaradır.
